Określenie profilu osobowości
Opracowaniem metody rozpoznawania profilu osobowości i szkoleniem w tym zakresie zajmuje się Dan Korem. Z zawodu niezależny dziennikarz dochodzeniowy i producent filmów dokumentalnych, rozwinął także swoją pasję studiowania osobowości.
W wyniku wieloletnich badań określił specyficzne typy komunikowania, działania oraz podejmowania decyzji występujące u ludzi bez względu na ich pochodzenie. Metoda ta okazała się ogromnie pomocna w rekrutacji pracowników na różnych szczeblach biznesu. Ale nie tylko – korzystają z nich także służby specjalne FBI czy biuro NASA. Wspiera ona systemy edukacji oraz okazuje się niezwykle przydatna dla relacji w rodzinie. Gdzie, jak mówi sam Dan Korem, wszystko się zaczyna.
Celem określenia profilu osobowości danej osoby jest lepsze zrozumienie jej silnych i słabych stron. Rozpoznając typ działania i sposób komunikacji, możemy zapobiec sytuacjom nadmiernej irytacji i zdenerwowania. Gdy zrozumiemy swoją różnorodność, jesteśmy w stanie mieć realne oczekiwania w stosunku do innych, zgodne z ich naturalnymi predyspozycjami i obdarowaniem. W komunikacji z innymi natomiast stajemy się znacznie bardziej skuteczni.
Strategiczna rola rozpoznania
W 2004 roku, podczas mistrzostw świata w lekkoatletyce, ku zaskoczeniu wielu złoty medal w sprincie na 100 m zdobyła długodystansowa biegaczka z Jamajki, Veronica Campbell. Do tej pory odnosiła sukcesy wyłącznie w biegach długodystansowych, a tym razem w ostatniej chwili zastąpiła na torze kontuzjowaną koleżankę. Zwycięstwo podczas tych mistrzostw zawdzięcza między innymi trenerowi, Erickowi Koremowi (syn Dana Korema).
Erick rozpoznał profil osobowości biegaczki i w krótkim czasie skutecznie przekazał jej wszystkie potrzebne instrukcje. Umiejętność tę wykorzystał również Steve Luckey, przywódca zespołu zwiadowczego w Iraku. Podczas jednej z akcji trafił z zespołem do wioski. Dzięki szybkiemu rozpoznaniu profilu osobowości swoich rozmówców kapitan uzyskał niezbędne wskazówki, które w efekcie uratowały życie całego zespołu.
Ludzie, którzy działają zgodnie ze swoją osobowością i stają w odpowiednim miejscu wpływu, zmieniają historię. Taką osobą był między innymi Winston Churchill, który dzięki asertywności działał, zachowując pewność siebie, w rezultacie czego zdołał uratować cały naród przed najazdem wrogich wojsk. Podobnie Martin Luther King, obdarowany stanowczym, ale nieagresywnym stylem komunikowania, doprowadził do potężnych przemian, ustanawiając sprawiedliwość w miejsce nienawiści i wrogości.
Rozpoznawanie typu komunikowania
Bez względu na wiek, płeć czy kraj pochodzenia, ludzie postępują w konsekwentny, podobny sposób, co wskazuje na konkretną cechę ich osobowości. Przykładowo, jesteśmy naturalnie bardziej opanowani lub ekspresyjni. Prawdziwa cecha osoby ujawnia się zazwyczaj w sytuacji napięcia (bez zagrożenia życia).
W momencie, kiedy połączymy dwie lub więcej cech, możemy mówić o tak zwanym typie. W poszukiwaniu profilu osobowości typ komunikowania zostaje określony poprzez dobór cech w dwóch kategoriach: opanowany-ekspresywny oraz asertywny-nieasertywny.
Opanowany lub ekspresywny
W pierwszej kategorii różnica polega na tym, że jednym naturalnie przychodzi kontrola i opanowanie uczuć, innym z kolei ekspresywne ich wyrażanie. Gdy rozmawiamy z osobą ekspresywną, będzie nam łatwiej nawiązać z nią kontakt i zdobyć jej zaufanie, jeżeli w komunikowaniu zwiększymy swoją ekspresywność.
Z kolei, by zdobyć uwagę rozmówcy, gdy jest nią osoba opanowana, powinniśmy położyć nacisk na swoje opanowanie. Skala tej kategorii ma dużą rozpiętość i może być bardzo zróżnicowana nawet w przypadku jednego człowieka. Toteż nie określa się na niej konkretnego poziomu, ale raczej zakres.
Asertywny lub nieasertywny
Druga kategoria cech również wymaga zdefiniowania. Dan Korem opisuje osobę nieasertywną jako taką, która w rozmowie jest ciekawska, miła, wydaje się altruistyczna i łagodna. Może nawet się wydawać niedoinformowana lub naiwna. Przykładem takiej osoby była księżna Diana.
Jej przeciwieństwo to na przykład angielski przywódca Winston Churchill. Asertywność przejawia się w komunikowaniu jako siła i pewność siebie. Osoby tak komunikujące odbierane są jako apodyktyczne, nieczułe i egoistyczne, ale równocześnie towarzyskie i energiczne.
Wpływ kultury na typy osobowości
Skalę należy interpretować również przez pryzmat kultury – co nie zmienia faktu, iż wszystkie cechy występują w każdej kulturze. Odwołując się do naszej, polskiej kultury, można zauważyć, że w wyniku zniewolenia i komunizmu nauczyliśmy się, jako naród, w wysokim stopniu opanowywać i ukrywać uczucia. Ze względu na kontrolę musieliśmy skrywać emocje, często wbrew temu, co odczuwaliśmy. Dlatego też często komunikujemy emocje nieprawdziwe.
Mimo że minęło już dwadzieścia lat od zmiany systemu, nadal mamy problem nie tylko z wyrażaniem własnych emocji, ale także z odczytywaniem ich u innych. Dan Korem podczas seminariów przeprowadzonych w różnych miejscach w Polsce zauważył ciekawą rzecz. Mianowicie, nawet pedagodzy i psycholodzy mieli problem z rozpoznawaniem prawdziwych uczuć i emocji wyrażanych przez innych.
Proces przemiany w tej dziedzinie zajmuje około dwóch pokoleń. Możemy go przyśpieszyć, ćwicząc się w nieskrępowanym i prawdziwym wyrażaniu tego, co naprawdę odczuwamy. Jak również w wyrażaniu zainteresowania uczuciami ludzi wokół nas i wrażliwości na nie.
Rozpoznawanie typu postępowania
Aby określić typ działania, należy odpowiedzieć sobie na dwa pytania:
1) Czy postępowanie danej osoby jest z reguły przewidywalne (konwencjonalne) czy raczej nieprzewidywalne (niekonwencjonalne)?
Jedni z nas mają większą skłonność do działania w sposób przewidywalny, czyli zorganizowany, stateczny, odtwórczy, logiczny i zdyscyplinowany. Przykładem osoby tak postępującej może być królowa Elżbieta II. Bardzo często tacy są również lekarze, księgowi i inni, których zawód wymaga dyscypliny, dokładności oraz zorganizowania.
Przeciwieństwem jest postępowanie nieprzewidywalne, czyli niekonwencjonalne: spontaniczne, wolne, niekonsekwentne i twórcze. Takim typem działacza był na przykład Einstein, jak i znany twórca systemów komputerowych Bill Gates.
Obie formy działania mają ogromne zalety. Nieprzewidywalność jest cenną cechą, bo wiąże się z bardzo nowatorskim sposobem myślenia. Przewidywalność natomiast dotyczy osób o wybitnej umiejętności dokładnego odtwarzania wzorów oraz metod. To jest konieczne chociażby w zawodzie lekarza czy pilota.
2) Czy osoba jest pewna siebie przy podejmowaniu decyzji czy raczej cechuje ją ostrożność, a nawet lęk?
Odpowiadając na to drugie pytanie, możemy określić preferowany sposób podejmowania decyzji. Niektórzy z nas podejmują decyzje z pewnością siebie i bez wahania. Inni – ostrożniej, kalkulując koszty i zyski, analizują kroki, które należałoby podjąć. Nie zawsze postępujemy tak samo, lecz aby rozpoznać sposób podejmowania decyzji, należy zwrócić uwagę, w którym kierunku się skłaniamy.
Czy jesteśmy bardziej ostrożni i zastanawiamy się dłużej, czy raczej jesteśmy pewni i nie boimy się ryzyka? Niski poziom lęku jest cechą niezbędną w miejscach pracy, w których podejmowanie decyzji wymaga szczególnej ostrożności i precyzji. Tak jest na przykład w laboratoriach czy na lotniskach (w kierowaniu ruchem powietrznym).
Jako dziennikarz śledczy, Dan Korem poszukiwał sposobów na rozpoznawanie kłamstwa i manipulacji. Zauważył, że u osób dokonujących aktów przemocy i terroru często można było zaobserwować połączenie dwóch cech działania. Są nimi wysokie wskaźniki lęku oraz nieprzewidywalności. W mniejszym nasileniu obecność jednej lub drugiej cechy może tworzyć typ pozytywny. Jedynie ekstremalny wskaźnik obu, a w szczególności lęku, odpowiada za rozwój osobowości o wyraźnych tendencjach patologicznych. Takim typem osoby był m.in. Hitler.
Jak wynika z badań Dana Korema, jedną z przyczyn silnego lęku w życiu człowieka (prowadzącego do patologii), może być doświadczenie odrzucenia. To może być związane z zaniedbaniem przez rodziców oraz doświadczeniem przemocy. Takim osobom można pomóc głównie poprzez zmniejszanie poziomu lęku – jeśli się stworzy bezpieczne warunki do podejmowania decyzji oraz zwiększy szanse powodzenia. Poziom lęku zmniejsza się, gdy wzrasta poziom pewności oraz poczucia sukcesu w podejmowanych decyzjach i działaniach.
Kim jesteśmy i co robimy?
Aby właściwie odczytać cechę osobowości zarówno w komunikowaniu, jak i w działaniu, musimy oddzielić to, co dana osoba robi, od tego, kim jest. To, co człowiek robi, wynika ze zdobytej wiedzy, nabytych umiejętności i zebranego doświadczenia. A niekoniecznie z tego, kim faktycznie jest i jaki sposób działania czy komunikowania przychodzi jej naturalnie.
We właściwym określeniu osobowości przydadzą się nam wskazówki wynikające z codziennego zachowania osoby. Czyli z preferencji w komunikowaniu oraz z wykonywania zadań niezwiązanych z pracą.
Stwórca stworzył każdego z nas bardzo indywidualnie. Obdarzył nas różnymi możliwościami na poziomie odczuwania, działania i podejmowania decyzji. Dzięki temu potrzebujemy siebie nawzajem i możemy okazywać sobie szacunek, nie tylko z uwagi na nasze osiągnięcia, ale także doceniając fakt, jak się uzupełniamy.
Z umiejętności rozpoznawania profilu osobowości warto najpierw skorzystać w obrębie własnej rodziny. Prezentem Stwórcy dla każdego człowieka jest możliwość odkrywania skarbu wewnątrz siebie, to jest własnej osobowości. Od nas zależy, czy go odnajdziemy i wydobędziemy oraz czy będziemy umieli go użyć w jak najlepszy możliwy sposób. To, co otrzymaliśmy, jest prezentem Stwórcy dla nas. To, kim się staniemy, jest naszym prezentem dla Niego.
