Pismo Święte bardzo często porusza temat kultury osobistej. Najczęściej odnosi się do okazywania szacunku, ale nie tylko. W tym temacie zasadnicze polecenie, jakie Bóg kieruje do nas w Liście do Rzymian, brzmi: Wyprzedzajcie się wzajemnie w okazywaniu szacunku (List do Rzym. 12:10b). Często ograniczamy zastosowanie tego polecenia do jednego rodzaju relacji, podczas gdy tak naprawdę okazywanie szacunku dotyczy wszystkich relacji w naszym życiu. Wyprzedzać się wzajemnie w okazywaniu czegoś znaczy uczynić to prawdziwym priorytetem swojego postępowania.
Okazywanie czci
W innym miejscu Bożego Słowa apostoł Paweł pisze nie tylko o okazywaniu szacunku, ale nawet o okazywaniu czci: Starszym, którzy dobrze swój urząd sprawują, należy oddawać podwójną cześć (1 List do Tym. 5:17). Kładzie tu nacisk na, podwójny nawet, zapał w okazywaniu szacunku nauczycielom i osobom zwiastującym Boże Słowo. Panu Bogu nie jest obojętne, w jaki sposób do tego tematu podchodzimy.
Źródłem wielu cennych rad w kwestii uczenia się okazywania szacunku, postawy pełnej taktu i wyczucia jest Księga Przypowieści Salomona. Dowiadujemy się z niej, że Pan Bóg kocha ludzi roztropnych, szczerych, taktownych, a także tych, którzy potrafią odpowiedzieć dobrym słowem. On ceni sobie tych, którzy z prawdziwą mądrością traktują relacje międzyludzkie. Takie cechy Bóg pragnie w nas widzieć. W tym kierunku chce nas rozwijać i tak też w nas inwestuje. W ten sposób przyzwyczajamy się do stylu życia, jaki panuje w Jego Królestwie. Krok po kroku staje się on stylem naszego życia.
Boża kultura
Co Biblia mówi nam na temat kultury, jaką charakteryzuje się Boże Królestwo? Jak moglibyśmy ją opisać? Czy jest w niej coś charakterystycznego? Pierwsza Księga Kronik w pewien sposób uchyla nam rąbka tajemnicy na temat tego, jak wygląda otoczenie Świętego Boga: Chwała i zacność są przed Nim, moc i dostojeństwo są tam, gdzie On (1 Kron. 16:27). Z jednej strony słowa te opisują miejsce, w którym Bóg przebywa. Określają kulturę panującą w Jego Królestwie, opartą na Bożych zasadach. Z drugiej strony wiemy, że Bóg za sprawą Ducha Świętego przebywa w nas – w każdym wierzącym, który oddał swoje życie Jezusowi. A więc miejsce, w którym Bóg przebywa, miejsce Jego panowania w naszym wnętrzu ma być miejscem chwały, zacności, mocy oraz dostojeństwa. W takim otoczeniu Bóg kocha przebywać. Można powiedzieć, że są to pewne składniki Bożej kultury.
Zgodnie z Pismem Świętym nazywamy Boga Królem, a miejsce Jego panowania – Bożym Królestwem. Święty Bóg, jako Król właśnie, nie tylko otacza się pewnego rodzaju dostojeństwem i majestatem. Biblia mówi nawet, że pochodzą one od Niego: Twoją, Panie, jest wielkość i moc, i majestat, i sława, i chwała […] twoim, Panie, jest Królestwo i Ty jesteś wyniesiony jako głowa nad wszystko (1 Kron. 29:11). Bóg porusza się w swojej chwale. Ze względu na swoją chwałę dokonuje wielkich rzeczy. Ludzie, którzy znają Bożą kulturę i Boży porządek oraz żyją według niego, wchodzą także w obszar Bożej chwały i doświadczają Bożych cudów. To ci, którzy nie tylko pragną więcej Bożego Królestwa, ale także nim żyją.
Wyprzedzać się wzajemnie w okazywaniu czegoś znaczy uczynić to prawdziwym priorytetem swojego postępowania
Otwarci na naukę
Wysoka kultura osobista, nauka taktu, wyczucia oraz szacunku jest w pewnym sensie przejawem tego, jak zostaliśmy wychowani i jakie wartości zostały w nas zaszczepione. Jednak w największym stopniu to od naszej osobistej postawy zależy, czy jesteśmy otwarci, aby się tych rzeczy uczyć, czy też postanowiliśmy być odporni na wiedzę i zastosowanie. Z przeróżnych życiowych sytuacji możemy wyciągać dobre wnioski, jeżeli chodzi o naukę kultury i szacunku. Nauka szacunku nie należy do najłatwiejszych, ale Bóg zawsze będzie nas do niej zachęcał, ponieważ są ku temu powody.
Prawa tworzące kulturę
Poruszając temat kultury Bożego Królestwa, nie sposób oderwać go od Bożego prawa. W Ewangeliach możemy zauważyć, że Pan Jezus poświęcił dużo czasu, aby wyjaśnić uczniom, jak funkcjonuje Boża kultura, jak działają Boże duchowe prawa. One tworzą kulturę Jego Królestwa.
Pan Jezus często powtarzał, że przybliżyło się Królestwo Niebios. Mówił to, aby przekazać nam ważną zasadę. Nie mamy myśleć o Bożym Królestwie w kategoriach czegoś abstrakcyjnego, co istnieje tylko w Niebiosach. O Bożym Królestwie mamy myśleć raczej jako o czymś, co może się do nas przybliżać. To, co w Niebie, ma dziać się i na ziemi. Boże panowanie ma w praktyczny sposób przejawiać się w naszym życiu, a potem także wpływać na otoczenie. Respektowanie Bożych praw i nauka Bożej kultury są tego ważnymi elementami.
Szacunek i uznanie
Okazywanie szacunku, do którego Pan Bóg nas zachęca, nie zawsze przychodzi nam łatwo. Najczęściej pojawiająca się wątpliwość dotyczy osoby, której mamy ten szacunek okazywać. Wydaje się nam, że dana osoba poprzez swoją postawę, zachowanie czy słowa po prostu nie zasługuje na szacunek. Do lepszego zrozumienia Bożej koncepcji okazywania szacunku pomocne będzie pewne wyjaśnienie. Zobaczmy, na czym polega różnica pomiędzy okazywaniem szacunku a okazywaniem uznania. To rozwieje również wątpliwość, która nas przed okazywaniem szacunku powstrzymuje.
Na czym polega różnica pomiędzy okazywaniem szacunku a okazywaniem uznania?
Zasadnicza różnica
Szacunek to okazywanie czci, to pełne godności traktowanie drugiego człowieka. Bóg mówi, że szacunek nie zależy od naszej prywatnej oceny ani odczucia uznania. Szacunek nie jest niczym takim uwarunkowany. Szacunek jest nadany. Wynika on z pozycji, w jakiej dana osoba funkcjonuje jako mąż, szef, lider, nauczyciel, duchowny, prezydent, premier itd. Pismo Święte mówi, że szacunek mamy okazywać ze względu na nadaną komuś pozycję odpowiedzialności, a nie ze względu na to, co ten ktoś robi.
Inaczej jest z uznaniem. Na czyjeś uznanie trzeba sobie w pewnym stopniu zapracować. Tutaj zachowanie czy osiągnięcia danego człowieka mogą wzbudzać w nas słuszny podziw. To szczególny rodzaj aprobaty. Dlatego nie należy mylić okazywania należnego szacunku z okazywaniem uznania. Czasami dzieje się również tak, że kiedy okazujemy komuś szacunek, zauważamy coś niesamowitego. Ta osoba staje się coraz bardziej godna uznania.
W zastosowaniu
Jeśli nie dostrzegamy różnicy pomiędzy szacunkiem a uznaniem, bardzo trudno jest nam te rzeczy zastosować. Dotyczy to szacunku wobec szefa w pracy, lidera w kościele, osób sprawujących władzę w państwie i wielu innych. Stanowi to także dylemat dla nas, kobiet, które jesteśmy żonami. Zgadzamy się z tym, że powinnyśmy okazywać naszym mężom szacunek. Ale zastanawiamy się, czy zachowanie męża jest adekwatne do tego, abyśmy ten szacunek okazywały. Aby to zobrazować, posłużmy się następującą ilustracją: Do kobiety, która udziela rad małżeństwom, przychodzi druga kobieta, która nie dogaduje się ze swoim mężem zbyt dobrze. Na pytanie, czy szanuje swojego męża, odpowiada: „Gdyby mój mąż był taki jak twój, nie miałabym problemu, żeby go szanować. A ponieważ nie znasz mojego męża, nie wiesz, dlaczego trudno mi okazywać mu szacunek”. W odpowiedzi na ten argument rozmówczyni zadaje pytanie: „A nie pomyślałaś, że mój mąż jest dzisiaj tym, kim jest, właśnie dlatego, że przez te wszystkie lata okazywałam mu szacunek?”. Dla tej kobiety okazywanie mężowi szacunku wydaje się łatwiejsze. Wiedziała, że szacunek jest mężowi należny. Znała różnicę pomiędzy szacunkiem a uznaniem.
Okazywanie lekceważenia staje się przeszkodą w dobrym rozwoju człowieka, ponieważ szacunek buduje, a lekceważenie niszczy. Szacunek spodziewa się najlepszego, z kolei lekceważenie przewiduje to, co najgorsze. Szacunek widzi w innych ludziach wartość, natomiast lekceważenie w drastyczny sposób pomniejsza wartość drugiego człowieka. Ze wszystkich wartości kultury Bożego Królestwa Pan Bóg szczególnie zwraca nam uwagę na okazywanie szacunku. Jaki jest tego powód? Okazuje się, że z powodu braku okazywania szacunku ograniczamy to, co Bóg mógłby uczynić, gdybyśmy uznawali Bożą kulturę poszanowania.
Celowe działanie
Okazywanie szacunku, oddawanie Bogu chwały, panowanie nad swoim językiem, przemyślane postępowanie oraz wszystkie inne przejawy Bożej kultury – mają być z naszej strony celowym działaniem. Zachowanie zgodne z Bożą kulturą nie przychodzi nam naturalnie. A już na pewno nie jest działaniem przypadkowym. Przede wszystkim bądźmy świadomi, że przejawy kultury Królestwa zależą od tego, jak blisko Króla jesteśmy. W Jego otoczeniu, w Jego bliskości Boża kultura w najszybszy sposób staje się naszą własną.
