Chanuka oznacza oczyszczenie i poświęcenie

Święto Chanuki jest jednym z najmłodszych świąt w religijnym kalendarzu żydowskim. Liczy sobie niecałe 2200 lat. Możemy przeczytać o tych wydarzeniach, które doprowadziły do jego powstania w kilku miejscach: Dawne Dzieje Izraela Józefa Flawiusza (księga 12 i 13) oraz w Księgach Machabejskich. W Biblii święto Chanuki jest wspomniane w Ewangelii Jana, w 10 rozdziale. Chanukowy cud miał miejsce za panowania Antiocha IV Epifanesa, sprawującego władzę w latach 175‑163 przed Chrystusem. Wydał on szereg dekretów, skierowanych przeciwko Żydom, m.in. zmienił nazwę Jerozolimy na Antiochia Judejska, zakazał obrzezania, obchodzenia szabatu, nakazał składanie ofiar grecko-syryjskim bogom.

Upokorzenie Antiocha i jego zwycięskiej armii w trakcie II Kampanii Egipskiej (168‑167 przed Chr.) spowodowało, że wydał kolejne antyżydowskie dekrety, zabraniające praktykowania religii hebrajskiej. Ostatecznym krokiem było poświęcenie Świątyni w Jerozolimie syro-fenickiemu bożkowi Baalowi (zw. przez Greków Zeusem), wstawiwszy tam jego posąg i złożywszy na ołtarzu wieprza. Ten czyn zanieczyścił Świątynię JHWH i stał się iskrą, która zapaliła powstanie w całej Judei. Było to 25 dnia miesiąca Kislew.

Powstanie Machabejskie

W wiosce Modin, obok Jerozolimy, mieszkała rodzina kapłanów z rodu Hasmoneuszy: ojciec Matatiasz i jego synowie. Kiedy żołnierze Antiocha przybyli do Modin, aby wyegzekwować od kapłanów dekrety Antiocha, Matatiasz odmawia służenia innemu bogu. Wtedy inny kapłan składa ofiarę z wieprza w obecności owych żołnierzy. Głowa rodu, widząc to, zabija niewiernego Żyda i wojowników Antiocha. Matatiasz ogłasza powstanie, a następnie ucieka z synami i innymi Hebrajczykami w góry, skąd prowadzi wojnę podjazdową. Wieść o powstaniu rozchodzi się po Judei i wielu Żydów przyłącza się do Hasmoneuszy. Choć siły powstańców były dziesięciokrotnie mniejsze, to modlitwa i wiara w Boga Najwyższego wielokrotnie dawała im zwycięstwo nad potężnym wojskiem Antiocha. Pierwszy i główny etap powstania kończy się w roku 164 przed Chr. ‑ zdobyciem Jerozolimy przez Jehudę Machabeusza.

Oczyszczanie Świątyni

Wszyscy kapłani i lewici przystąpili do oczyszczania Świątyni. Działo się to wszystko w zimie. W tym samym dniu, kiedy Świątynia została zbezczeszczona 25 Kislew, kapłani trzy lata później, również 25 dnia Kislew, oczyścili Świątynię JHWH. Aby sprawować służbę Bożą w Świątyni, musiała płonąć menora (siedmioramienny świecznik), jednak gdy poszukiwano zapasu czystej, nieskalanej oliwy do świecznika, znaleziono tylko jedno naczynie, którego pojemność zapewniała płomień na jedną dobę. Menora miała płonąć płomieniem, który nie gaśnie w dzień i w nocy. Nigdzie nie było żadnego zapasu. Aby przygotować świeżą oliwę, wymagało to ośmiu dni. Mimo to lud Izraela tak pragnął przyjść przed oblicze Boże, iż postanowiono, że menora zostanie zapalona. Kapłani przynieśli w zaufaniu tę ilość oliwy, ponieważ bardzo pragnęli spotkania z Bogiem.

Lampa ma świecić wszystkim w domu, a my mamy być światłością dla świata

Wtedy stał się cud. Porcja oliwy płonęła przez osiem dni. Na pamiątkę tego wydarzenia został wprowadzony do obchodów święta świecznik dziewięcioramienny, czyli chanukija. Osiem świec symbolizuje osiem dni trwania cudu, a dziewiąta świeca, od której zapala się wszystkie inne, została nazwana szamesem, czyli sługą.

Przesłanie święta Chanuki

W czasie trwania święta każdego wieczoru płonie światło, które najczęściej jest ustawiane na oknie, aby wszyscy je widzieli. W domach wypowiadane są słowa modlitwy. Oto fragment modlitwy odmawianej w czasie Święta Chanuki przed zapaleniem świec: „Światła te zapalamy za cuda i za znaki, za wybawienia i za boje, które stoczyłeś dla naszych ojców w tamtych dniach o tej porze, przez swoich świętych kapłanów. Przez wszystkie osiem dni Chanuki światła te są oddzielone/święte. I nie wolno nam ich używać, lecz wyłącznie na nie patrzeć, aby dziękować i wychwalać Twoje wielkie imię, za Twoje cuda i Twoje wybawienie, i za Twoje znaki”.

Przychodzi tu na myśl słowo Jezusa (Ew. Mat. 5:14‑16), że nie może się ukryć miasto na górze. Lampa ma świecić wszystkim w domu, a my mamy być światłością dla świata. Jan Ewangelista pisze: Prawdziwa światłość, która oświeca każdego człowieka, przyszła na świat. Tą światłością jest Jezus Chrystus ‑ Sługa i Król, który narodził się jako człowiek i Bóg ponad dwa tysiące lat temu. Nauczał On cały lud Izraela poprawnej wykładni Tory, Proroków i Pism. Jak mówią inne fragmenty Biblii, napełniał poznaniem ziemię. Do Samarytanki mówił o prawdziwych czcicielach, którzy będą oddawać Bogu cześć w Duchu i prawdzie. Jezus oczyszczał wiarę w Boga z ludzkich nauk i obłudnej religijności. W Jego ręku jest przecież wiejadło, aby oczyścić zboże (wyraz ten w j. hebr. oznacza także synów) przed schowaniem do spichlerzy, czyli przed wejściem do Królestwa Bożego.

Jezus pośród świeczników

W Objawieniu św. Jana czytamy, że Jezus przechadza się pośród siedmiu menor. Menora jest m.in. symbolem Bożego światła i Mesjasza, który trzyma Izrael i narody w swoim ręku. Olej to m.in. symbol namaszczenia Ducha Świętego, który daje moc do życia w czystości i świętości przed Bogiem. To On naucza nas Słowa Bożego i przypomina naukę Jezusa. On prowadzi nas do właściwego oddawania Bogu chwały i czci. To On pomnaża w nas dary Mesjasza. Wreszcie osiem dni cudu może być wznowieniem przez Boga dzieła stworzenia, które przerwał odpoczynkiem w dniu siódmym. Od czasu zmartwychwstania naszego Pana, w pierwszym dniu po szabacie (dzień ósmy), Bóg niejako wznowił proces stwarzania. Człowiek uczyniony na obraz i podobieństwo Boże, może być także ukształtowany według Jego serca jako nowe stworzenie.

Światłość, której ciemność nie przemoże

W Ewangelii św. Jana (rozdz. 10), Jezus objawia się Żydom jako Bóg i wskazuje, że jest Jedno z Ojcem. Wierzącym w Chrystusa święto Chanuki opowiada o świętości i potrzebie codziennego oczyszczania się. Przypomina nam dzieło zbawienia Jezusa. Mówi o Bożej światłości, której ciemność nie może przemóc. A także o tym, że Duch Święty będzie nas prowadził, nauczał i oświetlał naszą drogę Słowem, o ile będziemy trwać w Mesjaszu.

Święto Chanuki opowiada o świętości i potrzebie codziennego oczyszczania się. Przypomina nam dzieło zbawienia Jezusa

Zbliżają się święta, czas radości, spotkań rodzinnych i zadumy nad tym, Kim tak naprawdę jest Ten, który przyszedł na świat? Może nam się wydaje, że nie mamy wystarczających pokładów wiary, zaufania czy świętości. Możemy jednak przyjść do Boga z tym, co posiadamy. Mały chłopiec przyszedł do Jezusa z pięcioma chlebami i dwiema rybami, a głodnych było kilka tysięcy osób. Czy to wystarczyło, aby je nakarmić? Czy była wystarczająca ilość tej oliwy, aby mogła płonąć menora tak długo? …w naszych oczach NIE…, ale w oczach Boga Wszechmogącego TAK…Przyjdźmy do Jezusa tacy, jacy jesteśmy, i przynieśmy Mu to, co mamy, a zobaczymy jak wielkich rzeczy może On dokonać… Przecież On jest Mesjaszem.